Wenkbrauw haaruitval

• De dagelijkse invloeden (niet medische oorzaken) die wenkbrauwen kunnen verzwakken.
• De medische oorzaken van wenkbrauwhaar verlies, de onderliggende aandoeningen en hoe je de signalen tijdig herkent.

• Dunner wordende wenkbrauwen zijn vaak tijdelijk en goed te behandelen.
• Veelvoorkomende oorzaken zijn huidproblemen, hormonen en stress
• Overmatig epileren en waxen kan blijvende schade veroorzaken.
• Herken je plotselinge of onverklaarbare uitval? Raadpleeg je arts.

Zowel waxen als epileren verwijderen wenkbrauwhaartjes met de wortel, wat bij herhaald gebruik kan bijdragen aan haaruitval en zelfs blijvende schade aan de haarzakjes.

Elke keer dat je haartjes uittrekt – of dat nu met wax of een pincet gebeurt – wordt het haarzakje onder de huid belast. Bij af en toe epileren herstelt het haarzakje zich meestal goed. Maar bij frequent of agressief waxen/epileren kan dit leiden tot:

1. Ontsteking en irritatie: Het trekken aan haren veroorzaakt kleine trauma’s in de huid en haarfollikel. Dit kan leiden tot zwelling, roodheid en zelfs infectie, wat het haarzakje verzwakt.
2. Herhaalde schade: Bij regelmatig waxen of epileren krijgt het haarzakje telkens opnieuw een klap. Na verloop van tijd kan het zakje littekenweefsel vormen of afsterven, waardoor er geen nieuw haartje meer groeit.
3. Dunner wordende groei: Zelfs als de haartjes blijven terugkomen, kunnen ze dunner of zwakker worden, en uiteindelijk verdwijnen.

Kortom: wat begint als een cosmetische handeling, kan bij herhaald of onzorgvuldig gebruik leiden tot permanente wenkbrauwuitval door beschadiging van de haarstructuur.

Een snelle en toegankelijke manier om je wenkbrauwen op te vullen is met make-up. Potloden, poeders, pomades en wenkbrauwgels helpen je om lege plekjes op te vullen en de vorm te accentueren. Dit is ideaal voor dagelijks gebruik en je hebt volledige controle over hoe intens of natuurlijk je wenkbrauwen eruitzien.

Alopecia areata is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem ten onrechte gezonde haarzakjes aanvalt, wat resulteert in plotselinge haaruitval. Deze aandoening leidt vaak tot ronde, kale plekken op de hoofdhuid, maar kan ook andere delen van het lichaam aantasten, zoals wenkbrauwen, wimpers en baardhaar[1, Lepe et al.]. 

Verschillende vormen van alopecia

Er zijn diverse vormen van alopecia, elk met hun eigen kenmerken:

• Alopecia areata: pleksgewijze haaruitval op de hoofdhuid of andere lichaamsdelen.
• Alopecia totalis: volledig haarverlies op de hoofdhuid.Alopecia universalis: volledig haarverlies op het hele lichaam.
• Frontale fibroserende alopecia: een vorm van littekenvorming die leidt tot haarverlies aan de voorzijde van de hoofdhuid en vaak ook de wenkbrauwen aantast.

Mogelijke oorzaken en verloop

De exacte oorzaak van alopecia areata is nog niet volledig bekend. Het wordt beschouwd als een polygenetische aandoening, wat betekent dat meerdere genetische factoren een rol spelen. Omgevingsfactoren, zoals stress of infecties, kunnen mogelijk als trigger fungeren. Het verloop van de ziekte is onvoorspelbaar; bij sommigen groeit het haar spontaan terug, terwijl anderen langdurig of permanent haarverlies ervaren.

Eczeem (atopische dermatitis) is een huidontsteking die gepaard gaat met klachten zoals jeuk, roodheid, irritatie en soms vochtige plekjes. De aandoening ontstaat door een overactief immuunsysteem dat overgevoelig reageert op bepaalde prikkels.

Eczeem kan optreden als een eenmalige flare-up, maar ook chronisch aanwezig zijn met terugkerende symptomen.

Omdat haarzakjes zich in de huid bevinden, kan eczeem de omgeving verstoren waarin haren normaal groeien. Hierdoor kan de haargroei tijdelijk of blijvend verstoord raken.

Het lichaam heeft verschillende essentiële voedingsstoffen nodig om goed te functioneren. Denk hierbij aan energiebronnen zoals koolhydraten, eiwitten en vetten, maar ook aan aminozuren, vetzuren, vitaminen en mineralen. Sommige van deze stoffen spelen een directe rol bij de haargroei. Als het lichaam een tekort heeft aan bepaalde voedingsstoffen, kan dat leiden tot haaruitval.

Bijvoorbeeld: een tekort aan vitamine A of zink kan de celdeling vertragen en de aanmaak van talg (de natuurlijke olie die de huid en haar hydrateert) verminderen. Hierdoor kan het haar broos worden en uitvallen.

Andere belangrijke tekorten die invloed kunnen hebben op haarverlies zijn:

• Biotine (vitamine B7)
• Vitamine C (nodig voor de vorming van collageen)
• IJzer
• Vitamines E, B12 en D
• Cysteïne (een zwavelhoudend aminozuur dat betrokken is bij keratineproductie)
• Omega-3-vetzuren

Een evenwichtige voeding is dus essentieel voor gezonde haargroei.

Psoriasis is een chronische auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem de huid aanvalt, waardoor huidcellen zich veel sneller dan normaal vernieuwen. Dit leidt tot een opeenhoping van huidcellen die dikke, rode en schilferige plekken vormen, vaak gepaard met jeuk, pijn of een branderig gevoel.

Wanneer psoriasis zich voordoet op of rond de wenkbrauwen — een gebied dat dun en gevoelig is — kunnen de ontstoken huid en de ophoping van schilfers de haarzakjes verstikken of irriteren. Dit verstoort de natuurlijke haargroei en kan leiden tot tijdelijke of zelfs langdurige haaruitval.

Daarnaast kan het krabben of wrijven aan de schilferige plekken, of het gebruik van agressieve behandelingen of crèmes, de haarzakjes beschadigen of het herstel vertragen. In ernstige gevallen kunnen de haarzakjes ontstoken of littekenachtig worden, wat blijvende haaruitval tot gevolg kan hebben.

Contactdermatitis is een huidreactie die optreedt wanneer de huid in aanraking komt met een irriterende stof of een allergeen[2, Li and Li]. Denk hierbij aan cosmetica, huidverzorgingsproducten, haarverf, parfum, metalen (zoals nikkel in sieraden) of schoonmaakmiddelen. De reactie veroorzaakt vaak jeuk, roodheid, zwelling, schilfering of een branderig gevoel.

Wanneer contactdermatitis zich voordoet in het gebied rond de wenkbrauwen, kan dit de normale haargroei verstoren. Door de ontstekingsreactie raakt de huid geïrriteerd, wat de haarzakjes kan aantasten. Gevolg: de haarwortels worden minder goed gevoed of zelfs beschadigd, waardoor wenkbrauwhaartjes kunnen uitvallen of minder snel terugkeren.

Bovendien kan het krabben of wrijven van het geïrriteerde gebied — wat vaak gebeurt bij jeuk — mechanische schade aan de haarzakjes veroorzaken. Als de huid langdurig ontstoken blijft, of als de irriterende stof regelmatig wordt blootgesteld aan de huid, kan dit zelfs leiden tot blijvende haaruitval in het getroffen gebied.

Seborroïsch eczeem is een chronische, vaak terugkerende huidaandoening die zich vooral voordoet op vette of talgrijke zones van de huid, zoals de hoofdhuid, neusvleugels, oren en wenkbrauwen[3, Tucker and Masood]. Het wordt vermoedelijk veroorzaakt door een combinatie van factoren: een overmatige talgproductie én een reactie op de aanwezigheid van een gistachtige schimmel genaamd Malassezia, die van nature op de huid voorkomt.

De aandoening uit zich meestal in de vorm van roodheid, schilfering (vaak gelig of wit), jeuk en soms een branderig gevoel. In het gebied van de wenkbrauwen kan seborroïsch eczeem zich uiten als fijne, droge of vettige schilfers — vergelijkbaar met roos op de hoofdhuid.

Wanneer deze ontsteking zich in en rond de haarzakjes van de wenkbrauwen bevindt, kan dat de haargroei beïnvloeden. De voortdurende irritatie en ophoping van schilfers kunnen de haarzakjes verstoppen of verstikken, wat leidt tot verzwakking van de haartjes of zelfs haaruitval. Bovendien kan veelvuldig wrijven of krabben — vaak een reactie op de jeuk — de wenkbrauwhaartjes losmaken of de huid beschadigen, waardoor herstel wordt vertraagd.

Schildklierproblemen behoren tot de meest voorkomende medische oorzaken van haaruitval, ook in het gebied van de wenkbrauwen. De schildklier is een kleine, vlindervormige klier in de hals die verantwoordelijk is voor de aanmaak van hormonen die je stofwisseling en celactiviteit reguleren.

Wanneer de schildklier te weinig (hypothyreoïdie) of juist te veel (hyperthyreoïdie) hormonen produceert, raakt het lichaam uit balans. Deze hormonale verstoring beïnvloedt allerlei lichaamsfuncties, waaronder de haargroei[4, Muacevic and Adler].

Bij hypothyreoïdie vertraagt de stofwisseling, wat leidt tot een verminderde celvernieuwing in de huid en haarzakjes. Hierdoor kunnen wenkbrauwhaartjes dunner worden of uitvallen, met name aan de buitenste randen van de wenkbrauwen — een klassiek symptoom. Andere klachten zijn onder andere vermoeidheid, gewichtstoename, kouwelijkheid en ‘hersenmist’.

Hyperthyreoïdie daarentegen versnelt de stofwisseling, wat het lichaam in een soort overdrive brengt. Ook dit kan leiden tot haaruitval, zij het vaak meer verspreid. Symptomen zijn onder andere hartkloppingen, gewichtsverlies, verhoogde prikkelbaarheid en soms uitpuilende ogen (zoals bij de ziekte van Graves).

Natuurlijke reactie op stress en angst kan leiden tot veranderingen in het lichaam die de gezondheid van de wenkbrauwen beïnvloeden. Langdurige spanning kan onder andere de bloedcirculatie verminderen, waardoor er minder zuurstof en voedingsstoffen bij de haarzakjes van de wenkbrauwen terechtkomen. Tegelijkertijd kunnen stressgerelateerde hormonale schommelingen – zoals een verhoogde productie van cortisol – de groeifase van de haren verkorten of zelfs tot haarverlies leiden.

Uitleg:
Stress en angst activeren het sympathisch zenuwstelsel, wat de bloedvaten kan vernauwen. Hierdoor krijgen de haarzakjes in de wenkbrauwen minder zuurstof en voeding, wat hun functie belemmert. Bovendien kunnen de hormonale veranderingen door stress – zoals stijgende cortisolniveaus – de natuurlijke haargroeicyclus verstoren, met als gevolg dat de wenkbrauwhaartjes sneller uitvallen of minder snel terug groeien[5, Thom].

Tijdens en na de zwangerschap ondergaat het lichaam ingrijpende hormonale veranderingen die invloed kunnen hebben op de haargroei, ook in de wenkbrauwen. De sterke daling van oestrogeen na de bevalling kan de natuurlijke haargroeicyclus verstoren, waardoor haren sneller in de uitvalfase belanden en tijdelijk dunner worden of uitvallen.

Zwangerschap verhoogt tijdelijk het oestrogeenniveau, wat de haargroei stimuleert. Na de bevalling daalt dit hormoon abrupt, waardoor veel haren tegelijk de rust- en uitvalfase ingaan[6, Gizlenti and Ekmekci]. Dit fenomeen, bekend als postpartum haaruitval, treft niet alleen het hoofdhaar maar ook de wenkbrauwen. Het lichaam heeft tijd nodig om de hormonale balans te herstellen, wat verklaart waarom wenkbrauwhaar na een bevalling vaak tijdelijk dunner of onregelmatiger groeit.

Telogeen effluvium (TE) is een tijdelijke vorm van haarverlies waarbij een groot aantal haren vervroegd in de rustfase (telogene fase) belandt. Deze verstoring van de normale haargroeicyclus wordt vaak veroorzaakt door lichamelijke of hormonale stress, en kan ook leiden tot uitval van wenkbrauwhaartjes[7, Hughes et al].

Uitleg:De haargroeicyclus bestaat uit een groeifase (anageen), rustfase (telogeen) en uitvalfase. Bij telogeen effluvium verschuiven door een trigger – zoals ziekte, stress, hormonale schommelingen of voedingstekorten – meer haren dan normaal tegelijk naar de telogene fase. Na enkele weken of maanden vallen deze haren uit. Dit gebeurt niet alleen op de hoofdhuid, maar kan ook de wenkbrauwen treffen, wat zichtbaar wordt als dunner wordende of ongelijkmatige wenkbrauwen.

Naarmate we ouder worden, verandert de hormoonhuishouding, wat kan leiden tot geleidelijk dunner wordend haar, ook in de wenkbrauwen. Bij vrouwen daalt het oestrogeen naarmate de menopauze nadert, terwijl bij mannen de testosteronspiegel langzaam afneemt. Deze hormonale veranderingen kunnen de haargroei vertragen en bijdragen aan het uitvallen van wenkbrauwhaartjes.

Uitleg:Hormonen spelen een sleutelrol in de haargroeicyclus. Oestrogeen stimuleert de haargroei, terwijl testosteron de haarstructuur en dichtheid beïnvloedt. Na je 40e raken deze hormonen uit balans: minder oestrogeen of testosteron betekent dat de groeifase van haren korter wordt en de rust- en uitvalfase juist langer. Dit leidt tot minder actieve haarzakjes en dus dunnere of minder volle wenkbrauwen naarmate de jaren vorderen.

Chemotherapie is gericht op het vernietigen van snel delende cellen, zoals kankercellen. Helaas worden hierdoor ook gezonde cellen getroffen, waaronder de cellen in de haarzakjes[8, Wikramanayake et al]. Dit zorgt ervoor dat niet alleen hoofdhaar, maar ook wenkbrauwhaar in korte tijd uitvalt.

Haarzakjes bevatten snel delende cellen om voortdurend nieuwe haren te produceren. Chemotherapie kan deze activiteit abrupt stoppen, waardoor de haren voortijdig uitvallen. Omdat het hele lichaam wordt beïnvloed, treft dit ook de wenkbrauwen. Vaak begint het haarverlies enkele weken na de start van de behandeling en kan het wenkbrauwhaar tijdelijk geheel verdwijnen. Na de therapie kunnen de haarzakjes zich herstellen, maar de groei komt geleidelijk terug en kan soms veranderen in dikte, kleur of patroon.

De overgang (menopauze) veroorzaakt een ingrijpende hormonale verschuiving in het lichaam, die – net als stress, zwangerschap of chemotherapie – een directe invloed kan hebben op de gezondheid van het haar, inclusief de wenkbrauwen.

Tijdens de overgang daalt het niveau van vrouwelijke hormonen zoals oestrogeen en progesteron, terwijl het relatieve aandeel van mannelijke hormonen (zoals androgeen) stijgt[9, Gupta et al.]. Deze verandering heeft meerdere effecten op de haargroei:

1. Kortere groeifase: Oestrogeen verlengt normaal de groeifase van haar. Door de afname van dit hormoon komen wenkbrauwhaartjes sneller in de rust- en uitvalfase terecht.
2. Dunner en trager terugkerend haar: Door hormonale disbalans worden haren dunner, lichter en groeien ze minder snel terug.
3. Gevoeligheid voor androgene haaruitval: Sommige vrouwen worden gevoeliger voor androgene invloeden tijdens de menopauze, wat kan leiden tot haaruitval in typisch vrouwelijke patronen, waaronder ook het dunner worden van de buitenste wenkbrauwrand.

Net als bij telogeen effluvium of stressgerelateerde uitval is het onderliggende probleem een verstoorde haargroeicyclus. In dit geval is de trigger echter het natuurlijke, hormonale verouderingsproces van het lichaam.

Wenkbrauw uitval is vaak een teken dat er meer aan de hand is. Luister naar je lichaam, zoek de oorzaak en laat je goed informeren. Met de juiste aanpak kun je verdere uitval vaak beperken en in sommige gevallen herstel ondersteunen. En vergeet niet: jouw uitstraling is meer dan een paar haartjes — zelfvertrouwen begint van binnen.